Ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ բանաձևի ընդունումը ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդում

22 մարտի, 2013

2013 թվականի մարտի 22-ին Ժնևում ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի 22-րդ նստաշրջանում կոնսենսուսով ընդունվեց Հայաստանի նախաձեռնությամբ առաջադրված ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ բանաձևը (“Prevention of genocide”):

Հայաստանը մշտապես ՄԱԿ-ի Ժնևյան գրասենյակում հանդես է եկել ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ նախաձեռնություններով, ներկայացնելով բանաձևերի նախագծեր: Այդ նախաձեռնությունների արդյունքում Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի կողմից 1998 թվականին ընդունվել են Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին կոնվենցիայի 50-ամյակին նվիրված, 1999 և 2001 թ.թ.` Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին բանաձևերը: 2008 թվականին Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից ընդունվել է Ցեղասպանության կանխարգելման մասին բանաձևը: Նշված բոլոր բանաձևերն ընդունվել են կոնսենսուսով` վայելելով անդամ պետությունների լայն աջակցությունը:

Հայաստանի կողմից առաջարկվող բանաձևերը նպատակ ունեին համաշխարհային հասարակության մշտական ուշադրության կենտրոնում պահել Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին կոնվենցիան, դրան առնչվող այլ փաստաթղթերը և դրանց կիրառման հետ կապված խնդիրները` նպատակ ունենալով ընդգծել ցեղասպանության հանցագործության վերացմանն ուղղված` պետությունների համատեղ ջանքերի անհրաժեշտությունը:

Բանաձևի նախագծի նախապատրաստումը ընթացել է բազմաթիվ բուռն աշխատանքային քննարկումներով, երկկողմ և բազմակող հանդիպումների շրջանակներում, որոնց արդյունքում ՀՀ պատվիրակությանը հաջողվեց հասնել կոնսենսուսային տեքստի շուրջ համաձայնության:

Այսօր ընդունված բանաձևի տեքստում արտացոլվում են այն բոլոր հիմնական զարգացումները, որոնք տեղի են ունեցել աշխարհում ցեղասպանության կանխարգելման համատեքստում: Նախագծում առաջին անգամ անդրադարձ է կատարվում ցեղասպանության կանխարգելման հարցում ճշմարտության իրավունքի վերաբերյալ զարգացումներին` կարևորելով ճշմարտության խրախուսումը ցեղասպանության կանխարգելման առումով և քաջալերելով պետություններին համագործակցել ճշմարտության, արդարադատության, վերականգնման և չկրկնման երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի հետ: Բանաձևի նախագծում վերահաստատվում է Համընդհանուր Պարբերական Դիտարկման մեխանիզմների կարևորությունը` հրավիրելով պետություններին իրենց ազգային զեկույցներում ներկայացնելու տեղեկատվություն ցեղասպանության և այլ զանգվածային ոճրագործությունների կանխարգելման ուղղությամբ ձեռնարկված քայլերի մասին: Հատուկ ուշադրություն է դարձվում ցեղասպանության կանխարգելման գործում կրթության, մասնավորապես կանխարգելիչ նշանակություն ունեցող կրթական ծրագրերի և նախագծերի իրականացմանը, կառավարությունների և ՄԱԿ-ի համապատասխան գրասենյակների կողմից տեխնիկական աջակցությանը:

Որպես կանխարգելիչ միջոցառում բանաձևի նախագիծը հրավիրում է կառավարություններին սահմանել անցյալում կատարված ցեղասպանությունների զոհերի հիշատակի ազգային օրեր` որպեսզի նման սոսկալի հանցագործությունները երբեք չմոռացվեն:

Բանաձևի ընդունումը նաև խորհրդանշական է այն առումով, որ այս տարի լրանում է ցեղասպանության կանխարգելման և պատժման մասին կոնվենցիայի 65-ամյակը: Ընդունված բանաձևի համաձայն 2014 թ. ՄԻԽ 25-րդ նստաշրջանի ընթացքում կազմակերպվելու է բարձաստիճան քննարկում` պետությունների, ՄԱԿ համապատասխան կառույցների և այլ շահագրգիռ մարմինների մասնակցությամբ:

ՀՀ ներկայացուցիչը բանաձևը ներկայացնելու իր ելույթում նշեց, որ ցեղասպանության կանխարգելմանն ուղղված ցանկացած նախաձեռնություն անցյալում կատարված ցեղասպանությունների զոհերի հիշատակի հարգանքի տուրք է և չկրկնման երաշխիք: Բանաձևը մեր բոլորի ընդհանուր ներդրումն է այդ նպատակին հասնելու համար և անցյալից քաղած դասերի հիման վրա անվտանգ ապագա կառուցելու մեր կոլլեկտիվ հանձնառության ապացույցը: Չի կարող լինել ցեղասպանության զոհ մեկ ժողովուրդ, ազգ կամ խումբ` եթե կատարվում է ցեղասպանություն, ապա մենք բոլորս ենք զոհ, քանի որ դա մարդկության դեմ կատարված հանցագործություն է: Այնպես ինչպես չի կարող լինել ցեղասպանության համար մեղավոր կամ պատասխանատու մի կառավարություն կամ որևէ մեկ անձ, մենք բոլորս ենք կիսում պատասխանատվությունը` կանխելու պատասխանատվությունը, պաշտպանելու պատասխանատվությունը:

Բանաձևը լայն աջակցություն ստացավ, դրան համահեղինակեցին ՄԻԽ բոլոր տարածաշրջանային խմբերը ներկայացնող 52[1] պետություն: Բանաձևը համահեղինակելու համար բաց կմնա դեռևս երկու շաբաթ:

[1] Հայաստան, Անդորրա, Արգենտինա, Ավստրիա, Ավստրալիա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, Բելառուս, Բելգիա, Բուլղարիա, Գերմանիա, Դանիա, Եգիպտոս, Էկվադոր, Էստոնիա, Իռլանդիա, Իտալիա, Իսպանիա, Լիխտենշտեյն, Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ, Լեհաստան, Խորվաթիա, Կամբոջա, Կոստա – Ռիկա, Կիպրոս, Կոնգո, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն, Հարավային Սուդան, Հոնդուրաս, Հունաստան, Հունգարիա, Մեքսիկա, Մոնտենեգրո, Միացյալ Թագավորություն, Նիդերլանդներ, Նորվեգիա, Շվեյցարիա, Չիլի, Չեխիայի Հանրապետություն, Պանամա, Պերու, Պորտուգալիա, Ռումինիա, Ռուանդա, Սան Մարինո, Սլովենիա, Սլովակիա, Վրաստան, Ուրուգվայ, Քենիա, Ֆինլանդիա, Ֆրանսիա

ՀՀ ԱԳՆ
պաշտոնական կայք

Երկքաղաքացիություն

Էլեկտրոնային վիզա

Արտոնագրի ձևեր